Αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα

Ο νομοθέτης του Οικογενειακού Δικαίου έχει ρυθμίσει όσο το δυνατόν καλύτερα τις περιουσιακές σχέσεις μεταξύ των συζύγων. Η διαδικασία αυτή πραγματοποιήθηκε λαμβάνοντας υπόψιν τις επιταγές του Αστικού Κώδικα, εξαλείφοντας όμως αδικίες σε βάρος του ενός συζύγου. Η ενδεχόμενη αδικία ρυθμίζεται με την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα, ενός θεσμού που στοχεύει στην προστασία του ασθενέστερου οικονομικά συζύγου.

Τι είναι ο θεσμός αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα;

Η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα είναι ένας θεσμός που μπορεί να προταθεί μόνο μετά τη λύση ενός γάμου. Σύμφωνα με αυτόν, εάν η περιουσία του ενός συζύγου αυξηθεί(μετά την τέλεση του γάμου), ο άλλος σύζυγος μπορεί να απαιτήσει μέρος της αύξησης, εάν και εφόσον συνέβαλε σε αυτή με οποιονδήποτε τρόπο.

Η συμβολή του συζύγου μπορεί να είναι εκούσια ή ακούσια, υλική ή ηθική. Σε αυτό το σημείο ο νομοθέτης δε διευκρινίζει με ακρίβεια τη φύση της συμβολής, αφήνοντας στον δικαστή το περιθώριο να αποφασίσει in concreto, δηλαδή λαμβάνοντας υπόψιν όλες τις λεπτομέρειες της υπόθεσης.

Επίσης, η συγκεκριμένη αξίωση είναι ενοχική, δηλαδή δεν μπορεί να στραφεί κατά τρίτων μόνο σε περίπτωση θανάτου του ενός συζύγου. Σε αυτή την περίπτωση ο επιζών σύζυγος μπορεί να απαιτήσει από τους κληρονόμους την ικανοποίηση της αξίωσής του. Η αξίωση στην πλειονότητα των περιπτώσεων είναι χρηματική, χωρίς όμως να αποκλείεται το αίτημα αυτούσιας απόδοσης αποκτημάτων ή ποσοστού συγκυριότητας.

Πώς ορίζεται η αύξηση της περιουσίας;

Η αύξηση της περιουσίας δεν αφορά μια συγκεκριμένη κτήση, αλλά στη διαφορά της περιουσιακής κατάστασης του υπόχρεου. Ειδικότερα, λαμβάνεται υπόψιν η περιουσιακή κατάσταση κατά την τέλεση του γάμου και κατά τον χρόνο που γεννάται η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα.

Αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα & Προϋποθέσεις γένεσης

Για τη γένεση της αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα εκ μέρους του ενός συζύγου θα πρέπει να ισχύουν οι παρακάτω προϋποθέσεις:

• Λύση γάμου ή ακύρωσή του ή συμπλήρωση τριετούς διάστασης των συζύγων.
• Συμβολή του δικαιούχου συζύγου στην αύξηση της περιουσίας του υπόχρεου.
• Αύξηση της περιουσίας του υπόχρεου στο διάστημα μεταξύ της τέλεσης του γάμου και της λύσης αυτού με διαζύγιο.
• Ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της αύξησης της περιουσίας του υπόχρεου και της συμβολής του δικαιούχου.
• Μη επιλογή του συστήματος της κοινοκτημοσύνης.

Με ποιον τρόπο μπορεί ο εναγόμενος να αναιρέσει την αξίωση συμμετοχής;

Ο εναγόμενος δύναται να αναιρέσει την αξίωση συμμετοχής. Αυτό μπορεί να το επιτύχει:

• εάν επικαλεστεί ότι η συμβολή του ενάγοντος στην αύξηση της περιουσίας ήταν λιγότερο από το 1/3 αυτής.
• εάν επικαλεστεί ότι ο ενάγων δεν συνέβαλε στη αύξηση αυτής ούτε στο ελάχιστο.

Μπορεί να παραγραφεί η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα;

Η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα μπορεί να παραγραφεί δύο χρόνια μετά τη λύση ή ακύρωση του γάμου ή τη συμπλήρωση τριετούς διάστασης.

Συμπερασματικά, ο θεσμός της αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα δε δημιουργεί ούτε ένα σύστημα κοινοκτημοσύνης ούτε καταπατά τη περιουσιακή αυτοτέλεια των συζύγων. Αν και χαρακτηρίζεται από κάποιες ανακρίβειες, η συμβολή του είναι μεγάλη στη διαχείριση περιουσιακών ζητημάτων κατά τη διαδικασία ενός διαζυγίου.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα, η Δικηγόρος-Διαμεσολαβήτρια Παρασκευή Βασιλοπούλου βρίσκεται στη διάθεσή σας. Η ενασχόλησή της με το Οικογενειακό Δίκαιο την καθιστά την πλέον κατάλληλη για να σας κατευθύνει. Επικοινωνήστε με το δικηγορικό μας γραφείο για να μάθετε περισσότερα.