Δικαστική συμπαράσταση

Τι είναι η δικαστική συμπαράσταση;

Ως δικαστική συμπαράσταση ορίζεται η κατάσταση στην οποία τίθεται ένα ενήλικο πρόσωπο, όταν η κατάστασή του(διανοητική ή σωματική) δεν του επιτρέπει να φροντίζει τις υποθέσεις του και το έννομο συμφέρον του. Ο δικαστικός συμπαραστάτης ορίζεται με δικαστική απόφαση και προστατεύει το συμφέρον του συμπαραστατούμενου. Ο δικαστικά συμπαραστατούμενος οδηγείται σε ολική ή μερική δικαιοπρακτική ανικανότητα ή χρειάζεται τη συναίνεση του δικαστικού συμπαραστάτη για όλες ή για ορισμένες δικαιοπραξίες που το αφορούν.

Είδη δικαστικής συμπαράστασης

Η δικαστική συμπαράσταση διακρίνεται σε στερητική και επικουρική. Στην περίπτωση της στερητικής, ο συμπαραστατούμενος αντιπροσωπεύεται από τον δικαστικό συμπαραστάτη για την τέλεση δικαιοπραξιών ή τη διεξαγωγή δίκης. Από την άλλη, στην επικουρική, ο συμπαραστατούμενος λαμβάνει πριν την τέλεση δικαιοπραξιών ή την διεξαγωγή δικών έγγραφη συναίνεση από τον δικαστικό συμπαραστάτη.

Ποια πρόσωπα υποβάλλονται σε δικαστική συμπαράσταση;

Τα ενήλικα πρόσωπα που υποβάλλονται σε δικαστική συμπαράσταση είναι τα κάτωθι:

• Άτομα με σωματική αναπηρία: αφορά αναπηρία οποιουδήποτε είδους. Η αναπηρία ενδέχεται να αφορά τα όργανα της αίσθησης, της κίνησης ή οποιαδήποτε άλλα όργανα.
• Άτομα με ψυχική ή διανοητική διαταραχή: ως ψυχική ή διανοητική διαταραχή ορίζεται οτιδήποτε εμποδίζει την ελεύθερη διαμόρφωση βούλησης ή κρίσης (π.χ. γεροντική άνοια). Η ψυχική ή διανοητική ταραχή δεν είναι απαραίτητο να είναι μόνιμη. 
• Άτομα που λόγω ασωτίας, αλκοολισμού ή τοξικομανίας εκθέτουν σε κίνδυνο στέρησης τον εαυτό τους ή τρίτων προσώπων: σε αυτή την περίπτωση ο θεσμός της δικαστικής συμπαράστασης προστατεύει και τον συμπαραστεκούμενο και τους τρίτους που ενδέχεται να κινδυνεύουν από τη συμπεριφορά του. 

Ποιοι έχουν δικαίωμα να ζητήσουν δικαστική συμπαράσταση;

Σε περιπτώσεις σωματικής αναπηρίας μόνο ο πάσχων μπορεί να καταθέσει αίτηση για δικαστική συμπαράσταση. Αντιθέτως, στις άλλες περιπτώσεις δικαίωμα για να κινήσουν τη διαδικασία- εκτός από τον πάσχοντα- έχουν:

• Ο/η σύζυγος του πάσχοντος
• Οι γονείς του  πάσχοντος
• Τα τέκνα του πάσχοντος
• Ο Εισαγγελέας
• Το Δικαστήριο αυτεπαγγέλτως

Ποιοι μπορεί να είναι οι δικαστικοί συμπαραστάτες;

Το δικαστήριο ορίζει ως δικαστικό συμπαραστάτη το πρόσωπο το οποίο έχει προτείνει αυτός τον οποίο αφορά το μέτρο. Ο εν δυνάμει δικαστικός συμπαραστάτης θα πρέπει να έχει συμπληρώσει το 18^ο έτος της ηλικίας του και να μπορεί να διορισθεί κατά  τον νόμο.

Εάν το δικαστήριο κρίνει το πρόσωπο αυτό ακατάλληλο, τότε το δικαστήριο έχει το δικαίωμα να ορίσει ως δικαστικό συμπαραστάτη κάποιο άλλο πρόσωπο. Όμως, σε κάθε περίπτωση λαμβάνει υπόψιν του και την πιθανή βούληση του συμπαραστατέου να αρνηθεί αυτό το πρόσωπο. Τέλος, εάν η εύρεση δικαστικού συμπαραστάτη αργεί, τότε το δικαστήριο έχει τη δυνατότητα να ορίσει προσωρινό δικαστικό συμπαραστάτη.

Ποια είναι τα δικαιολογητικά που πρέπει να κατατεθούν;

Η αίτηση δικαστικής συμπαράστασης πραγματοποιείται με τα κάτωθι δικαιολογητικά:

• Αντίγραφο αστυνομικής ταυτότητας ή διαβατηρίου του αιτούντος δικαστική συμπαράσταση.
• Ιατρικά έγγραφα(κυρίως από δημόσιους φορείς) ή ιατρικές γνωματεύσεις που πιστοποιούν κάποια αναπηρία.
• Έγγραφο καταβολής αναπηρικού επιδόματος ή σύνταξης.
• Αντίγραφο από ΙΚΑ ή άλλον ασφαλιστικό φορέα που να αναφέρεται η ασθένεια του αιτούντος ή το ποσοστό αναπηρίας.
• Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης του αιτούντος.

Ποια είναι τα αποτελέσματα της υποβολής σε δικαστική συμπαράσταση;

Τα αποτελέσματα της υποβολής στη δικαστική συμπαράσταση ενδέχεται να είναι τα κάτωθι:

• Το δικαστήριο κηρύσσει ανίκανο τον συμπαραστεκόμενο για όλες τις δικαιοπραξίες, καθώς θεωρεί ότι δεν μπορεί να ενεργήσει αυτοπροσώπως.
• Το δικαστήριο ορίζει ότι μπορεί να τελεί δικαιοπραξίες, όμως αφού έχει λάβει πρώτα έγγραφη συναίνεση από τον δικαστικό συμπαραστάτη.
• Το δικαστήριο αποφασίζει συνδυασμό των δύο προηγούμενων ρυθμίσεων.

Υπάρχει ενδεχόμενο άρσης της δικαστικής συμπαράστασης;

Η άρση της δικαστικής συμπαράστασης μπορεί να επιτευχθεί ελλείψει λόγων που την προκάλεσαν. Με απόφαση του δικαστηρίου η δικαστική συμπαράσταση αίρεται ύστερα από αίτηση των προσώπων που τη ζήτησαν ή αυτεπαγγέλτως.

Λαμβάνοντας υπόψιν τη δεύτερη παράγραφο του άρθρου 1667, το δικαστήριο αποφασίζει άρση της δικαστικής συμπαράστασης, εάν το ζητήσει ο ίδιος ο  συμπαραστατούμενος.

Η Δικηγόρος Παρασκευή Βασιλοπούλου, πιστοποιημένη διαμεσολαβήτρια από Αθηναϊκό Κέντρο Εκπαίδευσης και κατάρτισης Διαμεσολαβητών. Η εμπειρία της συνδυαστικά με την εξατομικευμένη προσέγγιση επίλυσης νομικών ζητημάτων την καθιστούν την πλέον κατάλληλη. Επικοινωνήστε με το γραφείο μας, εάν χρειάζεστε ή θέλετε να μάθετε περισσότερα σχετικά με τη δικαστική συμπαράσταση.